Σαρωτές ραδιοσυχνοτήτων (scanners) το «κενό νόμου»
του Νομικού: Κώστα Τρανσβαλίδη SV2HPH
Σε προηγούμενο τεύχος του περιοδικού «ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ» (αρ. 112) δημοσιεύθηκε άρθρο του εκδότη σχετικά με το νεφελώδες τοπίο που επικρατεί ως προς την κατοχή και την χρήση των σαρωτών ραδιοσυχνοτήτων (scanners), το οποίο μου κέντρισε το ενδιαφέρον αν και – εκ πρώτης όψεως – το θέμα δεν φαίνεται να αφορά τους ραδιοερασιτέχνες, καθόσον αυτοί σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν.2801/2000 και το άρθρο 15 της ΥΑ 38200/1136 (Κανονισμός λειτουργίας ερασιτεχνικών σταθμών ασυρμάτου), αφενός μεν απαλλάσσονται από την υποχρέωση εφοδιασμού άδειας κατοχής για τον τηλεπικοινωνιακό τους εξοπλισμό, αφετέρου δε έχουν το δικαίωμα χρήσης αυτού και ακρόασης σταθμών άλλων υπηρεσιών εκτός των καθορισμένων από τον Εθνικό Κανονισμό Κατανομής Ζωνών Συχνοτήτων για ραδιοερασιτεχνική χρήση συχνοτήτων, υπό την προϋπόθεση της μη παραβίασης του απορρήτου των επικοινωνιών.
Από την έρευνα που πραγματοποίησα, διαπίστωσα και εγώ το «κενό νόμου» που σήμερα υφίσταται στο ζήτημα αυτό, εξαιτίας του οποίου, είναι πολύ πιθανόν να υπάρξει εμπλοκή ανυποψίαστων πολιτών (εισαγωγέων, εμπόρων, καταναλωτών) με τις διωκτικές και δικαστικές Αρχές.
Όπως ακριβώς ανέφερε το ανωτέρω άρθρο, με το άρθρο 24 του ν. 3431/2006 (με τίτλο «χορήγηση δικαιωμάτων χρήσης συχνοτήτων και αριθμών») θεσπιζόταν γενική απαγόρευση διάθεσης, κατοχής και χρήσης των scanners, η οποία μπορούσε να υπερκερασθεί με την έκδοση σχετικής ειδικής άδειας, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία χορήγησης της οποίας θα καθορίζονταν με κοινή απόφαση των συναρμόδιων Υπουργών Μεταφορών και Επικοινωνιών, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης και η οποία ουδέποτε εξεδόθη. Αντιθέτως, επακολούθησε ο ν. 4070/2012, ο οποίος με το άρθρο 80 αυτού, κατήργησε (σχεδόν στο σύνολό του) το ν. 3431/2006, συμπεριλαμβανομένου του επίμαχου άρθρου 24, χωρίς όμως να περιλάβει διάταξη αναλόγου περιεχομένου. Χρόνος δε τυπικής έναρξης της ισχύος του ν. 4070 είναι η 10η Απριλίου 2012, οπότε αυτός δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Κατά συνέπεια, από την 3η Φεβρουαρίου 2006 (οπότε δημοσιεύθηκε ο ν. 3431) μέχρι την 10η Απριλίου 2012 (οπότε δημοσιεύθηκε ο ν. 4070), ήταν σε ισχύ η γενική απαγόρευση διάθεσης, κατοχής και χρήσης του εν λόγω εξοπλισμού.
Εύλογα λοιπόν διερωτάται κανείς, σήμερα, μετά την κατάργηση της γενικής απαγόρευσης, τι ισχύει ;
Εχοντας επιστρέψει στο προ του ν. 3431 καθεστώς μετά την ρητή κατάργησή του με το ν.4070, υπάρχει διάταξη η οποία να απαγορεύει την κατοχή και την χρήση σχετικού εξοπλισμού ή βρισκόμαστε σε καθεστώς πλήρους απελευθέρωσης του εξοπλισμού σάρωσης ραδιοσυχνοτήτων ;
Η άποψή μου είναι σαφώς υπέρ της δεύτερης εκδοχής δεδομένου ότι το αυξημένης ισχύος κοινοτικό δίκαιο, δεν θέτει περιορισμούς ως προς την κατοχή και την χρήση τέτοιου εξοπλισμού, ενώ αναγνωρίζει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη θέσπισης περιορισμών για λόγους που άπτονται της αποτελεσματικής και ορθής χρήσης του ραδιοφάσματος, της αποφυγής επιβλαβών παρεμβολών ή ζητημάτων δημόσιας υγείας. Στην περίπτωση πάντως που τα κράτη μέλη κρίνουν ότι συντρέχουν οι ανωτέρω λόγοι και επιβάλουν περιορισμούς στην χρήση του σχετικού εξοπλισμού, θα πρέπει αυτοί να είναι σύμφωνοι με τις γενικές αρχές του κοινοτικού δικαίου και ιδίως με τις αρχές της αντικειμενικότητας, της αναλογικότητας και της αποφυγής των διακρίσεων. Ταυτόχρονα, τα κράτη μέλη, σε περίπτωση τροποποίησης του οικείου κανονιστικού καθεστώτος, θα πρέπει να εξασφαλίζουν την ομαλή μετάβαση από το προηγούμενο καθεστώς, ώστε «να αποφεύγεται η αποδιοργάνωση της αγοράς και οι νομικές ασάφειες» (sic). Με δεδομένο ότι η κυκλοφορία των συσκευών αυτών στα άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι ελεύθερη, πιστεύω ότι η μη επανάληψη της απαγορευτικής διάταξης του ν. 3431 στο ν. 4070, δεν πρέπει να αποδοθεί στην τύχη ή στην αβλεψία των συντακτών του τελευταίου, αλλά αντιθέτως, στην πρόθεσή τους για απελευθέρωση της κατοχής και χρήσης αυτών.
Σε επίπεδο κοινοτικού δικαίου η Οδηγία 1999/5/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, εισήχθη και αποτελεί εθνικό δίκαιο με το ΠΔ 44/2002, το οποίο ρυθμίζει την διάθεση στην αγορά, την ελεύθερη κυκλοφορία και τη θέση σε λειτουργία του ραδιοεξοπλισμού και του τηλεπικοινωνιακού τερματικού εξοπλισμού και το οποίο δεν έχει εφαρμογή στις συσκευές που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τη δημόσια ασφάλεια, την άμυνα, την κρατική ασφάλεια και για κρατικές δραστηριότητες στο πεδίο του ποινικού δικαίου.
Το άρθρο 9 του ΠΔ 44/2002 ορίζει ρητά ότι δεν επιτρέπεται η επιβολή απαγορεύσεων ή περιορισμών ή εμποδίων κατά τη διάθεση στην αγορά και τη θέση σε λειτουργία συσκευής, η οποία έχει εφοδιασθεί με το σήμα CE, επιφυλασσομένων πάντως των διατάξεων των άρθρων 7 παρ. 3, 8 παρ. 2 και 10 παρ. 2 του αυτού ΠΔ, κατά τα οποία παρέχεται η αρμοδιότητα στην Ε.Ε.Τ.Τ. να θέσει περιορισμούς ή απαγορεύσεις ή ακόμα και να επιβάλει την απόσυρση ραδιοεξοπλισμού, εάν αυτός προκαλεί ή πιθανολογείται αιτιολογημένα ότι θα προκαλέσει επιβλαβείς παρεμβολές σε άλλες υπηρεσίες ή εάν αυτό δικαιολογείται από λόγους που αφορούν την αποτελεσματική και κατάλληλη χρήση του φάσματος των ραδιοσυχνοτήτων, την αποφυγή παρεμβολών ή για λόγους δημόσιας υγείας.
Οσον αφορά τους σαρωτές ραδιοσυχνοτήτων, θεωρώ ότι δεν υφίσταται πεδίο εφαρμογής οιασδήποτε εκ των προαναφερθεισών επιφυλάξεων, καθόσον πρόκειται για δέκτες και όχι για πομπούς, οπότε αποκλείεται η επίκληση λόγων που αφορούν την αποφυγή πρόκλησης παρεμβολών, την προστασία της δημόσιας υγείας από ηλεκτρομαγνητικά πεδία κλπ.
Το ουσιαστικό πρόβλημα πιστεύω ότι εντοπίζεται από τη γενικότητα του όρου «δικαίωμα χρήσης συχνότητας» που χρησιμοποιεί ο ν. 4070 στο άρθρο 21 αυτού, η παράβαση του οποίου επισύρει σημαντικές ποινές (άρθρο 76).
Λόγω της σοβαρότητας του ζητήματος, πρόσφατα, ο συνάδελφος (SV4MWG) και Βουλευτής κ. Χρυσοβαλάντης Αλεξόπουλος , απηύθυνε επίκαιρη ερώτηση προς τον αρμόδιο καθ’ύλη Υπουργό, επί της οποίας απάντηση έδωσε ο Υφυπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, κατά την συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής της 28ηςΦεβρουαρίου 2014. Όπως προκύπτει από τα επίσημα πρακτικά της συνεδρίασης (μπορείτε να τα βρείτε στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Κοινοβουλίου), φαίνεται ότι είναι εις γνώσιν του αρμόδιου Υπουργείου το ζήτημα που έχει προκύψει, το οποίο και προτίθεται να καλύψει νομοθετικά το κενό, σε συνεργασία με την Ε.Ε.Τ.Τ. και την Α.Δ.Α.Ε. ( = Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών).
Σύμφωνα δε με ανακοίνωση του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, στα πλαίσια της πρόσφατης Ελληνικής Προεδρείας στην Ε.Ε., εκπονήθηκε σχέδιο Οδηγίας για τον ραδιοεξοπλισμό, η οποία πρόκειται να αντικαταστήσει την ανωτέρω Ευρωπαϊκή Οδηγία, αποβλέποντας στην θέσπιση ενός νέου πλαισίου για τη διάθεση στην αγορά, την ελεύθερη κυκλοφορία και τη λειτουργία ραδιοεξοπλισμού και τηλεπικοινωνιακού τερματικού εξοπλισμού στην Ε.Ε. Στο πεδίο εφαρμογής της νέας οδηγίας θα εμπίπτει κάθε εξοπλισμός που εκπέμπει ή λαμβάνει ραδιοκύματα εντοπισμού και τηλεπικοινωνίας. Όπως μάλιστα αναφέρει η σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου, το εκπονηθέν σχέδιο έχει ήδη εγκριθεί από την Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων και επίκειται η επίσημη έγκρισή του από την Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Προβλέπεται επίσης χρονική περίοδος κατά την οποία θα πρέπει το περιεχόμενο της Οδηγίας να ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο κάθε κράτους μέλους.
Σε κάθε όμως περίπτωση, η αδράνεια της Πολιτείας, αλλά και η αδυναμία των Υπηρεσιών και Αρχών αυτής να εκφέρουν τεκμηριωμένη άποψη επί του ζητήματος, είναι αδικαιολόγητες και ασφαλώς δεν συνάδουν με την έννοια της «χρηστής διοίκησης». Είναι αδιανόητο να επιτρέπεται η ελεύθερη διάθεση των scanners, αλλά να αδυνατούν τα όργανα του Κράτους να απαντήσουν σε ερώτημα πολίτη σχετικά με την χρήση αυτών. Το διάστημα των 2 ετών που έχει μεσολαβήσει από την κατάργηση του ν. 3431/2006 έως σήμερα, ήταν επαρκές ώστε να θεσπισθεί νέα διάταξη, εάν πρόθεση της Πολιτείας ήταν η επαναφορά της γενικής απαγόρευσης χρήσης των scanners ή έστω η εισαγωγή συγκεκριμένων περιορισμών στην χρήση αυτών.
Μέχρι λοιπόν να ρυθμισθεί κανονιστικά το ζήτημα, συνιστώ στους μη ραδιοερασιτέχνεςνα είναι προσεκτικοί στην χρήση scanners διότι (όπως αποδεικνύεται και από την σχετική αλληλογραφία που είχε δημοσιευθεί στο περιοδικό «ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ») ουδείς είναι σε θέση μετά βεβαιότητας να αποφανθεί εάν και κατά πόσο είναι ελεύθερη ή όχι η κατοχή και χρήση αυτών, ανεξάρτητα από το γεγονός εάν χρησιμοποιούνται ή όχι για τη λήψη εκπομπών που προορίζονται για το ευρύ κοινό.
Ελπίζω με τις παραπάνω σκέψεις μου να απαντήθηκαν τυχόν ερωτήματά σας σχετικά με το θέμα, ευχαρίστως όμως θα δεχθώ τις όποιες απορίες σας και θα παράσχω κάθε δυνατή πληροφόρηση.
73 – SV2HPH
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου